คำถามเกี่ยวกับยา
โดย วันทนีย์ โลหะประกิตกุล
เรื่อง : ไอโลเพอริโดน (Iloperidone)
รักษาอาการทางจิตเภท (Schizophrenia)
- ผลต่อระบบหัวใจและหลอดเลือด: เช่น หัวใจเต้นเร็ว ชีพจรผิดปกติ ความดันโลหิตต่ำ
- ผลต่อระบบการเผาผลาญพลังงานของร่างกาย: เช่น น้ำหนักตัวเพิ่มขึ้นหรือลดลง รับประทานอาหารมากขึ้น ร่างกายเกิดภาวะขาดน้ำ น้ำตาลในเลือดสูง เกลือโปแตสเซียมในเลือดต่ำ
- ผลต่อระบบต่อมไร้ท่อ: เช่น เจ็บหน้าอก/เจ็บเต้านม หน้าอก/เต้านมโตขึ้น มีไทรอยด์ฮอร์โมนในเลือดต่ำ/ภาวะขาดไทรอยด์ฮอร์โมน
- ผลต่อสภาพจิตใจ: เช่น กระสับกระส่าย ก้าวร้าว อารมณ์หงุดหงิด ซึม มีความรู้สึกอยากทำร้ายตนเอง
- ผลต่อไต: เช่น เกิดนิ่วในไต ไตวายเฉียบพลัน
- ผลต่อกล้ามเนื้อ: เช่น ปวดกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้อหดเกร็งตัว
- ผลต่อระบบประสาท: เช่น วิงเวียน ง่วงนอน การควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกายผิดปกติ เช่น การเคลื่อนที่ของร่างกายทำได้ช้าลง ตัวสั่น
- ผลต่อระบบการหายใจ: เช่น คัดจมูก หายใจขัด/หายใจลำบาก เกิดโรคติดเชื้อ ทางเดินหายใจได้ง่าย
- ผลต่อระบบทางเดินอาหาร: เช่น คลื่นไส้ ปากแห้ง รู้สึกไม่สบายท้อง ท้องเสีย หลั่งน้ำลายมาก กระเพาะอาหารอักเสบ เกิดแผลในปาก กรดไหลย้อน
- ผลต่อระบบทางเดินสืบพันธุ์: เช่น สมรรถภาพทางเพศถดถอย ปัสสาวะไม่ออก/ปัสสาวะขัด ปวดองคชาติ องคชาติแข็งด้าง ประจำเดือนขาด
- ผลต่อตา: เช่น ตาพร่า เยื่อตาอักเสบ ตาแห้ง หนังตาบวม เกิดต้อกระจก หนังตากระตุก
- ผลต่อผิวหนัง: เช่น เกิดผื่นคัน
- ผลต่อระบบเลือด: เช่น เกิดภาวะเลือดจาง มีภาวะฮีมาโทคริตต่ำ ฮีโมโกลบินต่ำ
- ผลต่อตับและทางเดินน้ำดี: เช่น เกิดนิ่วในถุงน้ำดี
- ห้ามหยุดใช้ยานี้อย่างกะทันหันถึงแม้อาการป่วยจะดีขึ้นเป็นลำดับก็ตาม ผู้ป่วยอาจต้องใช้ยานี้ต่อเนื่องไปอีกระยะหนึ่งตามแพทย์สั่ง แพทย์เท่านั้นที่จะปรับลดการใช้ยานี้ได้เหมาะสมที่สุด
- ห้ามใช้ยานี้กับสตรีมีครรภ์ สตรีในภาวะให้นมบุตร และเด็ก
- หลังรับประทานยานี้แล้วเกิดอาการวิงเวียน ห้ามผู้ป่วยขับขี่ยวดยานพาหนะหรือทำงานที่เกี่ยวข้องกับเครื่องจักรต่างๆ ด้วยจะเกิดอุบัติเหตุได้ง่าย
- ห้ามผู้ป่วยที่ได้รับยานี้อยู่ในที่ที่มีอากาศร้อนจัด ด้วยอาจส่งผลทำให้ร่างกายเกิด ภาวะขาดน้ำตามมา
- ระวังการใช้ยานี้กับผู้ป่วยโรคเบาหวาน ด้วยจะส่งผลต่อระดับน้ำตาลในเลือดผิดปกติโดยอาจสูงขึ้นหรือต่ำลงก็ได้
- ยานี้สามารถทำให้ภูมิคุ้มกันต้านทานโรคของผู้ป่วยอ่อนแอลง ดังนั้นควรหลีกเลี่ยงการนำผู้ป่วยไปอยู่ในบริเวณ/พื้นที่ที่มีประชากรมีแออัดหรือพื้นที่ที่มีการแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อต่างๆ เช่น ห้างสรรพสินค้า
- ผู้ป่วยที่ได้รับยานี้ต่อเนื่องเป็นเวลานาน อาจมีน้ำหนักตัวสูงขึ้น กรณีนี้สามารถปรึกษากับแพทย์เพื่อปรับขนาดการใช้ยานี้ เพื่อให้เหมาะสมกับสภาพของผู้ป่วยแต่ละบุคคล
- ผู้ป่วยสูงวัย/ผู้สูงอายุที่ได้รับยานี้ อาจพบเห็นอาการผิดปกติของกล้ามเนื้อ เช่น การควบคุมการเคลื่อนไหวของร่างกาย อย่างเช่น การบังคับ แขน ขา ลิ้น ใบหน้า และปาก ทำได้ลำบาก หากพบเห็นอาการดังกล่าว ต้องรีบนำผู้ป่วยกลับมาพบแพทย์/มาโรงพยาบาลโดยเร็ว
- ผู้ป่วยที่ได้รับยานี้ อาจต้องได้รับการตรวจเลือด เพื่อเป็นการตรวจสอบและป้องกันการเกิดอาการข้างเคียงของยานี้ เช่น การตรวจระดับน้ำตาลในเลือด
- ผู้ที่ได้รับยานี้เกินขนาด จะมีอาการความดันโลหิตต่ำ และมีหัวใจทำงานผิดปกติ เช่น หัวใจเต้นเร็ว กรณีที่พบเห็นผู้ป่วยใช้ยานี้เกินขนาด ต้องรีบนำผู้ป่วยส่งโรงพยาบาลโดยเร็ว
- ห้ามรับประทานยาไอโลเพอริโดนร่วมกับ ยา Chlordiazepoxide ด้วยจะทำให้มีอาการ วิงเวียน ง่วงนอน รู้สึกสับสน การครองสติทำได้ลำบาก
- หลีกเลี่ยงการใช้ยาไอโลเพอริโดนร่วมกับ ยา Nitroglycerin ด้วยจะก่อให้เกิดภาวะความดันโลหิตต่ำตามมา
- ห้ามใช้ยาไอโลเพอริโดนร่วมกับ ยา Amitriptyline ด้วยจะทำให้เกิดภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะตามมา
- ห้ามใช้ยาไอโลเพอริโดนร่วมกับ ยา Bupropion ด้วยเสี่ยงต่อการเกิดอาการชักได้ง่ายยิ่งขึ้น